Pracownicy
Prof. dr hab. Karol Zierhoffer
Informacja biograficzna:
Karol Leopold Zierhoffer urodził się 27 września 1924 roku we Lwowie, zmarł 1 listopada 2019 roku w Poznaniu. Był synem Augusta Karola (geografa, profesora Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie, a po II wojnie światowej profesora Uniwersytetu Poznańskiego) i Małgorzaty z Schellenbergów.
Studia językoznawcze Karol Zierhoffer rozpoczął w czasie II wojny światowej na tajnym Uniwersytecie Lwowskim m.in. u Zdzisława Stiebera i Marii Dłuskiej. Po wojnie naukę kontynuował na Uniwersytecie Poznańskim, łącząc od III roku studia z pracą asystenta w Katedrze Języka Polskiego kierowanej wówczas przez Stanisława Urbańczyka. Po ukończeniu studiów i uzyskaniu tytułu magistra w roku 1949 pozostał, jako asystent, na uczelni. W 1958 roku obronił rozprawę doktorską zatytułowaną "Nazwy miejscowe północnego Mazowsza", przygotowaną pod kierunkiem Stanisława Urbańczyka i recenzowaną przez Witolda Taszyckiego (opublikowaną w 1957 roku). W pracy tej analizował nazwy miejscowości na Mazowszu, ukazując dynamikę zmian tych nazw. W roku 1963 habilitował się na podstawie rozprawy "Studia z historii i geografii słownictwa polskiego i słowiańskiego" (Poznań 1963). W 1977 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1988 roku - profesora zwyczajnego. W latach 1975-1976 był lektorem języka polskiego na paryskiej Sorbonie. Do momentu przejścia na emeryturę (1 września 1994 roku) był związany z Zakładem Historii Języka Polskiego (obecnie Zakład Historii Języka Polskiego oraz Zakład Lingwistyki Antropologicznej w Instytucie Filologii Polskiej UAM). Od 1 września 1994 do 30 czerwca 2008 pracował jako profesor kontraktowy na umowach.
W twórczości naukowej Karola Zierhoffera wyróżniają się dwa kręgi tematyczne. Pierwszy reprezentują prace z zakresu toponomastyki, czyli dotyczące nazw miejscowych. Należy tu, wymieniona wyżej, rozprawa doktorska "Nazwy miejscowe północnego Mazowsza", Wrocław 1957, dalej, opracowana wspólnie z Zofią Zierhofferową, książka "Nazwy miast Wielkopolski", Poznań 1987, artykuły dotyczące poszczególnych nazw miejscowych, np. Sierpc, Śrem, Babimost i in., oraz rozprawa "Formowanie się nazewnictwa od terminów topograficznych na przykładzie wyrazu łęg", Wrocław 1986. Poza tym trzeba tu też wymienić trzy książki opracowane wspólnie z Zofią Zierhofferową, których głównym problemem były obce nazwy obszaru Europy przejmowane i adaptowane przez język polski w kolejnych okresach czasu za pośrednictwem różnych języków, w kontekście zmian dokonujących się w kulturze Europy na różnych jej obszarach. Podniesiona została m.in. sprawa wpływu polityki na toponimy. Oto tytuły tych książek: "Nazwy zachodnioeuropejskie w języku polskim a związki Polski z kulturą Europy", Poznań 2000, "Polska a Europa w świetle nazw geograficznych", Poznań 2007, oraz "Nazwy geograficzne Europy w języku polskim. Dziedzictwo i współczesność", Poznań 2011. Tej samej problematyki dotyczy także kilkadziesiąt artykułów napisanych we współautorstwie z Zofią Zierhofferową. Problemy toponomastyki francuskiej przybliża polskim toponomastom broszura pt. "Pochodzenie nazw miejscowych we Francji w świetle pracy Stéphana Gendrona, L'origine des noms de lieux en France. Essai de toponimie 2e édition revue et corrigée (Éditions Errance, Paris 2008)". Publikacja ta stanowi sprawozdanie z wymienionej rozprawy francuskiej. Do tego kręgu tematycznego należą też recenzje bułgarskich, niemieckich i francuskich prac toponomastycznych.
Karol Zierhoffer wraz z żoną Zofią brał czynny udział, wygłaszając referaty, w organizowanych co dwa lata w różnych polskich ośrodkach Międzynarodowych i Ogólnopolskich Konferencjach Onomastycznych. Współautorem tych referatów była Zofia Zierhofferowa.
Drugi krąg tematyczny stanowią prace poświęcone polskiemu słownictwu na tle słowiańskim. W ten zakres wchodzą: wymieniona wyżej rozprawa habilitacyjna "Studia z historii i geografii słownictwa polskiego i słowiańskiego", Poznań 1963, oraz prace: "Ścieżka i jej synonimy w gwarach i historii języka polskiego na tle ogólnosłowiańskim", Wrocław 1959, i "Nazwy niecek w polszczyźnie z uwzględnieniem tła słowiańskiego", Wrocław 1967.
Karol Zierhoffer recenzował liczne rozprawy doktorskie i habilitacyjne oraz prace na tytuł profesora zwyczajnego. Był członkiem kilku towarzystw naukowych, a w roku 1994 został członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Językoznawczego. Był też członkiem Komitetu Językoznawstwa PAN i należał do Komisji Onomastycznej KJ PAN.
Uczennicami Karola Zierhoffera są, posiadające obecnie tytuł profesora zwyczajnego, Irena Sarnowska--Giefing i Maria Borejszo. W roku 1991 dedykowano Karolowi Zierhofferowi podwójny tom czasopisma "Studia Polonistyczne" (t. XVI i XVII), zawierający m.in. bibliografię jego prac sporządzoną przez Marię Borejszo. W roku 2004 został wydany wybór artykułów Karola i Zofii Zierhofferów pt. "Wśród ciekawych nazw i wyrazów" (Biblioteczka Poznańskich Studiów Polonistycznych Serii Językoznawczej 25) z życiorysem Karola Zierhoffera pióra Ireny Sarnowskiej-Giefing i z bibliografią do 2004 roku sporządzoną przez Irenę Sarnowską--Giefing i Marię Borejszo. W roku 2011 wydane zostały, dedykowane Karolowi Zierhofferowi, "Studia Onomastyczne i Dialektologiczne" (w serii Poznańskie Spotkanie Językoznawcze t. XXII, wyd. PTPN) z artykułem Ireny Sarnowskiej-Giefing pt. "Profesor Karol Zierhoffer".
Karol Zierhoffer posiadł odznaczenia: Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, a w roku 2007 Senat Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przyznał mu medal "Palmae Universitatis Studiorum Posnaniansis". W listopadzie 2011 roku odbyła się uroczystość odnowienia doktoratu Karola Zierhoffera.
Publikacje 
mgr Zofia Zierhofferowa
Informacja biograficzna:
Zofia Zierhofferowa z domu Koza urodziła się 15 kwietnia 1930 roku we wsi Czerników Opatowski, pow. Opatów Kielecki, zmarła 28 listopada 2016 roku w Poznaniu. Rodzice: Jan Koza i Marianna z Bańcerów. Studia polonistyczne pierwszego stopnia ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 1949-1952, następnie studia drugiego stopnia ze specjalizacją językoznawczą na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1952-1954. Studia w Poznaniu odbywała pod kierunkiem profesorów: Stanisława Urbańczyka i Władysława Kuraszkiewicza. Studia drugiego stopnia ukończyła, uzyskując stopień magistra, w roku 1954.
Bezpośrednio po uzyskaniu stopnia magistra zaangażowana została przez profesora Kuraszkiewicza do powstałej wcześniej Pracowni Leksykograficznej Słownika polszczyzny XVI wieku, należącej do Instytutu Badań Literackich PAN, na etacie asystenta. Pracowała tam do roku 1977. W pracowni tego słownika po okresie gromadzenia materiału opracowała artykuły leksykalne sygnowane ZZie w tomach 1-9 i w tomie 12. W roku 1977 po zlikwidowaniu pracowni poznańskiej Słownika polszczyzny XVI wieku Zofia Zierhofferowa została zaangażowana na etacie starszego dyplomowanego pracownika dokumentacji naukowej w Pracowni Słownika Nazwy miejscowe Polski utworzonej przez profesora Kazimierza Rymuta w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie. Powierzono jej kompletowanie materiału dla nazw z obszaru historycznej Wielkopolski (dawne województwa poznańskie i kaliskie), a następnie opracowanie tego materiału nazewniczego. Na etacie tym pracowała Zofia Zierhofferowa aż do przejścia na emeryturę w roku 1991. Po przejściu na emeryturę kończyła
opracowanie materiału toponimicznego z obszaru całej Wielkopolski w ramach prac zleconych. Wyszły dotąd drukiem tomy
1-14 tego słownika (A-Sn) z hasłami Zofii Zierhofferowej sygnowanymi ZZ. Pozostałe opracowane hasła zostały złożone w pracowni słownika i czekają na druk.
Poza opracowaniem haseł w Słowniku polszczyzny XVI wieku oraz haseł nazewniczych w słowniku Nazwy miejscowe Polski Zofia Zierhofferowa opublikowała artykuły dotyczące rozwoju znaczeniowego kilkunastu wyrazów. Objęły one także formy słowotwórcze. W zakresie toponimii, poza opracowaniem etymologii nazw miast Wielkopolski (historyczne województwo kaliskie), poruszyła ona w artykułach i osobnej publikacji książkowej zagadnienie formowania się i rozwoju polskich toponimów.
Głównym problemem prac napisanych wspólnie z Karolem Zierhofferem były obce nazwy obszaru Europy przejmowane i adaptowane przez język polski w kolejnych okresach czasu za pośrednictwem różnych języków
w kontekście zmian dokonujących się w kulturze Europy na różnych jej obszarach. Podniesiona została m.in. sprawa wpływu polityki na toponimy.
Publikacje